Upośledzenie umysłowe jest stanem trwałym charakteryzującym się inteligencją poniżej przeciętnej, co powoduje ograniczenia w uczeniu się i funkcjonowaniu adaptacyjnym. Osoby z upośledzeniem umysłowym mogą żyć samodzielnie w społeczności i uzyskiwać różne poziomy zatrudnienia, w zależności od stopnia ciężkości; wraz ze wzrostem ciężkości może być konieczne szkolenie i wsparcie, aby wykonać nawet proste, codzienne zadania.
- Spostrzeżenie jest niedokładne (nie odzwierciedlają rzeczywistości w sposób adekwatny).
- Proces spostrzegania przebiega wolno.
- Występuje uwaga mimowolna, brak uwagi dowolnej.
- Osoby potrafią porównać 2 przedmioty i wskazać np: dłuższy, krótszy, ładniejszy.
- Potrafią dostrzec podobieństwa i różnice miedzy przedmiotami i rysunkami, lecz nie potrafią ująć tego w odniesieniu do pojęć.
- Są w stanie zdefiniować proste pojęcia przez ich użyteczność (np. rower do jeżdżenia). Dominuje myślenie sensoryczno-motoryczne.
- Rozróżniają proste kształty geometryczne (koło, trójkąt, kwadrat).
- W szkole potrafią nauczyć się rozpoznawania łatwych wyrazów.
- Mowa jest bełkotliwa, opiera się na zdaniach prostych, często takie osoby wypowiadają się monosylabami. Natomiast zasób słownictwa jest ubogi.
- Występują bogate potrzeby psychiczne oraz objawy przywiązania, sympatii i antypatii, a także uczucia moralne, wyniesione z sytuacji domowej i rodzinnej.
- Osoby bywają uczuciowo zmienne, pobudzone, apatyczne, występują zaburzenia zachowania od agresji do zamykania się w sobie.
- Wyrażają uczucia w sposób prymitywny. Nie kontrolują swoich emocji i popędów.
- Zaspokajają swoje potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonują proste czynności związane z samoobsługą, która wymaga długiego ćwiczenia.
- Samodzielność jest niewielka. Potrafią samodzielnie poruszać się po najbliższej okolicy i przygotować prosty posiłek.
Rozumieją najprostsze sytuacje i umieją powiedzieć co należy zrobić.
- Opanowują umiejętność sprzątania, klejenia, nawlekania.
